١٥١ ) - ||| قرآن |||=||||| تنوین+سکون+مدّ |||||=

||| قرآن |||=||||| تنوین |||||=

در درس هاى گذشته با خواندن این کلمه ها آشنا شدید:کِتابَ کِتابِ کِتابُ

بعضى وقتها این کلمه ها با نون ساکن اضافى خوانده مى شوند:کِتابَنْ کِتابِنْ کِتابُنْ

بـراى ایـنـکـه مـعـلوم شـود نـون سـاکن آنها اضافى است ،آن را نمى نویسند و در عوض ، علامت صداى حرف بعدی راتکرار مى کنند:کِتابً کِتابٍ کِتابٌ اسم این علامت ها (تنوین ) است .

تـنـویـن : نـون سـاکـنـى است که در آخر بعضى از کلمه هانوشته نشده ولى خوانده مى شود، و نشانه آن تکرار علامت صداى حرف مى باشد.

تنوین بر سه قسم است :

تنوین فتحه ، تنوین کسره و تنوین ضمه .

تنوین هاى سه گانه را مى توان به شکل هاى زیر نمایش داد.

تنوین فتحه ـَ + نْ ـً

تنوین کسره ـِ + نْ ـٍ

تنوین ضمه ـُ + نْ ـٌ

کلمه هاى زیر را به دقت بخوانید :

ماءً ماءَنْ - جَزاءً جَزاءَنْ - ذِکْرٍ ذِکْرِنْ - جِهادٍ جِهادِنْ - کُلُّ کُلُّنْ -سَماءٌ سَماءُنْ

نـکـتـه : مـعـمـولاً در آخر کلماتى که به تنوین فتحه ختم مى شوند. الفى آورده مى شود مانند: (کـِتـَابـاً) و ایـن بـدان جـهـت اسـت کـه در هـنـگـام وقف باید به صورت الف مدى خوانده شوند: (کِتَابًا)

در سه مورد زیر الف آورده نمى شود:

1ـ کـلمـاتـى کـه بـه تـاء گـرد خـتـم شـونـد مـانـنـد: (رَحـْمـَةً ، حـَیـوةً )و در هـنـگـام وقـف ، تـاء تبدیل به هاء ساکن مى شود: (رَحْمَهْ ، حَیوهْ)

2ـ کـلمـاتـى کـه الف مـدى آنـهـا بـه صـورت یـاء نـوشـتـه شـده بـاشـد مثل (هُدًى ) و در هنگام وقف (هُدى ) خوانده مى شود.

3ـ بـعـضـى از کـلمـاتـى کـه بـه هـمـزه خـتـم مـى شـونـد مثل (جَزَاءً) و در هنگام وقف ، همزه ساکن مى گردد (جَزَاءْ)

= تمرین =

کلمه هاى زیر را بخش بخش بخوانید:

خـَوْفٍ ـ سـُرُرٍ ـ جـَهـادٍ ـ بـِاَکْوابٍ ـ حَلاّفٍ ـ مَقْطُوعَةٍ ـ جَمْعًا ـ شَکُورًا ـ اَعِزَّةً ـ شُهُبًا ـ وَحیدًا ـ اَطْوارًا ـ رابِیَةً ـ مُقْتَدِرًا ـ فَعّالٌ ـ غِشاوَةٌ ـ عامِلَةٌ ـ بَصیرٌ ـ شَهیدٌ ـ مُنْتَشِرٌ ـ مُسْفِرَةٌ ـ وُجُوهٌ ـ شِهابٌ

= تمرین =

کلمات تنوین دار آیات زیر را بخش بخش بخوانید:

قـالَ رَبِّ اِنـّى دَعـَوْتُ قـَوْمـى لَیـْلاً وَ نـَهـارًا(5 / نـوح ) اِنّى اَخافُ عَلَیْکُمْ عَذابَ یَوْمٍ عَظیمٍ(135 / شـعـراء) اِنَّ رَبـّى رَحـیـمٌ وَدُودٌ(90 / هـود) ما لَکُمْ لاتَرْجُونَ لِلّ هِ وَ قارًا(13 / نوح ) وَ قَدْ خَلَقَکُمْ اَطـْوارًا(14 / نـوح ) مـَنـّاعٍ لِلْخـَیـْرِ مـُعـْتـَدٍ اَثـیمٍ(25 / ق ) وَ ما اَهْلَکْنا مِنْ قَرْیَةٍ اِلاّ وَ لَها کِتابٌ مـَعـْلوُمٌ(4 / حـجـر) جـَزاءً مـِنْ رَبِّکَ عـَطـاءً حـِسـابـًا(36 / نـبـاء) اِنّا نَخافُ مِنْ رَبِّنا یَوْمًا عَبُوسًا قـَمـْطـَریرًا(10 / انسان ) وَ یُمْدِدْکُمْ بِاَمْوالٍ وَ بَنینَ وَ یَجْعَلْ لَکُمْ جَنّاتٍ وَ یَجْعَلْ لَکُمْ اَنْهارًا(12 / نوح ) وَ اَنْزَلْنا اِلَیْکُمْ نُورًا مُبینًا(174 / نساء) وَیْلٌ لِکُلِّ اَفّاکٍ اَثیمٍ(7 / جاثیه )

||| قرآن |||=||||| سکون |||||= :

نام یکی از علائم قرآنی است .

این علامت به شکل حاء جیمی کوچک یا دایره کوچک است که بر روی حرف قرار می گیرد ، حرفی که دارای این علامت باشد به تنهایی خوانده نمی شود و باید به کمک حرف حرکت دار قبل از خود خوانده شود .

مانند :   مَنْ - لَن ْْ – اَحْمَد - مَر ْْ یَمَ - کُم ْْ - اُنْظر ْْزبان قرآن همان زبان عربی است .

||| سکون |||

در فارسى به حرف هایى بر مى خوریم که هیچ یک از صداهایى را که تاکنون خواندیم (ـَ ـِ ـُ ـ ـ او ) ندارند، مانند حرف نون در کلمه (مِنْ).

در فـارسـى اینگونه حرف ها علامتى ندارند ولى در قرآن با این علامت (ـْ) مشخص مى شوند که اسم آن (سکون ) است .

حـرفـى کـه داراى علامت سکون باشد به کمک حرف صدادار قبلش در یک بخش خوانده مى شود. مانند:اَنْ ـ خُذْ ـ مِنْ ـ کُنْ ـ لَمْ ـ ذُقْ ـ قُلْ ـ قُمْ

نـکـتـه : هـرگـاه بـعـد از صـداى (ـَ) ، (واو) یا (یاء) بیاید که داراى سکون باشد (واو) و (یاء) باید به نرمى خوانده شوند. مانند: کیف ـ غیر ـ یوم ـ سوف

در ایـن مـوارد بـایـد دقـت کـنـیـم کـه صـداى (اَ) قـبـل از سـکـون تمایل به صداى (اُ) یا (اِ) پیدا نکند.

= تمرین =

الف ) کلمه هاى زیر را بخش بخش بخوانید:

مِنْکَ مِنْکَ - قَبْ‍لُ قَبْلُ - اُحْ‍ضِ‍رَتْ اُحْضِرَتْ - اَعْ‍هَدْ اَعْهَدْ - عَ‍لَیْ‍کُمْ عَلَیْکُمْ -عَیْ‍نان ِ عَیْنانِ - صَ‍دَدْتُمْ صَدَدْتُمْ

ب ) کـلمـه هـاى زیـر را نـیـز مـانـنـد کـلمـه هـاى تـمـریـن قبل تفکیک کرده و بخوانید:

یَشْفى ـ یُولَدْ ـ نَوْمَکُمْ ـ بَیْنَهُمْ ـ یَلْتَقِطْهُ ـ یَنْقَلِبُونَ ـ فَسَیَکْفیکَهُمْ ـ یَسْتَوْفُونَ ـ هَدَیْناهُ ـ فـَیـَعـْتـَذِرُونَ ـ رَاَیـْتـَهـُمْ ـ اَوْرَثـْنـا ـ مـا تـَعـْبـُدُونَ ـ سـَنـَسْتَدْرِجُهُمْ ـ لاَِبَوَیْهِ ـ سَیَصْلَوْنَ ـ فَسَیُنْغِضُونَ

= تمرین =

آیات زیر را بخش بخش بخوانید:

وَ لَقـَدْ اَرْسـَلْنـا فـیـهـِمْ مـُنـْذِریـنَ(73 / صافات ) اِنْ اَحْسَنْتُمْ اَحْسَنْتُمْ لاَِنْفُسَکُمْ وَ اِنْ اَسَاْتُمْ فـَلَهـا(7 / اسـراء) وَ نـَحْنُ اَقْرَبُ اِلَیْهِ مِنْکُمْ وَ لکِنْ لا تُبْصِرُونَ فَلَوْلا اِنْ کُنْتُمْ غَیْرَ مَدینینَ ـ تـَرْجـِعـُونـَهـا اِنْ کـُنْتُم صادِقینَ(85 ـ 87 / واقعه ) فَاَیْنَ تَذْهَبُونَ(26 / تکویر) مالَکُمْ کَیْفَ تـَحـْکـُمـُونَ(36 / قـلم ) وَ اَبـْصـِرْهُمْ فَسَوْفَ یُبْصِرُونَ(179 / صافات ) قالَ فیها تَحْیَوْنَ وَ فیها تَمُوتُونَ وَ مِنْها تُخْرَجُونَ(25 / اعراف ).

||| قرآن |||=||||| مدّ |||||= 

قبلاً با صداهاى کشیده آشنا شدیم .بعضى وقتها باید صداى کشیده را بیشتر بکشیم که در این صورت با این علامت (ـَّ) مشخص مى شود. اسم این علامت مدّ است و بالاى بعضى از صداهاى کشیده قرار داده مى شود و نشانه آن است که باید بیشتر کشیده شوند.

کـلمـه هـاى زیـر یک بار بدون علامت مدّ و بار دیگر با علامت مدّ نوشته شده در خواندن آنها دقت کنید:

ماءً ماَّءً

ضالّینَ ضاَّلّینَ

لا اَمْلِکُ لاَّاَمْلِکُ

اِفْتِراءً اِفْتِرآءً

= تمرین =

کلمه هاى زیر را شمره بخوانید:

اَنـْبـاَّءُ ـ سَرّاَّءَ ـ اَوْلِیاَّءَ ـ شُهَداَّءَ ـ تَحاَّضُّونَ ـ اَشِدّاَّءُ ـ ماَّءً ـ اِنّاَّ اَنْزَلْناهُ ـ ضاَّلّینَ ـ قَّ ـ اِنَّماَّ اَنْتَ ـ اَتـُحـاجُّونـّى ـ یـسَّ ـ عـِشـاَّءً ـ فـى اَنـْفُسِهِمْ ـ الَّر ـ اَنْزَلْناَّ اِلَیْکُمْ ـ رَبّىَّ اَعْلَمُ ـ حُنَفاَّءَ ـ اَعْداَّءً ـ کَّهـیـعَّصَّ ـ سـاَّءَتْ ـ عـَطاَّءً ـ جَزاَّءً ـ لاَّ اَمْلِکُ ـ حمَّ عَّسَّقَّ ـ فَد اَّءً ـ اِنّ اَّ اَرْسَلْن اکَ ـ بَلاَّءً ـ یُح اَّدُّونَ ـ یـَتـَم اَّسّ ا ـ یـَش اَّءُ ـ اِفـْتـَراَّءً ـ مِمّا تَدْعُوناَّ اِلَیْهِ ـ وَ فىَّ اذانِنا ـ قُلْ اِنَّماَّ اَنَا بَشَرٌ ـ شَغَلَتْناَّ اَمْوالُنا ـ تَحاوُرَ کُماَّ اِنَّ ـ لَوْلا اَنْ ـ ما اَصابَکَ

= تمرین =

آیات زیر را کلمه کلمه و شمرده بخوانید:

قُلْ اِنّى لاَّ اَمْلِکُ لَکُمْ ضَرًّا وَ لا رَشَدًا(21 / جن ) وَ فىَّ اَنْفُسِکُمْ اَفَلا تُبْصِرُونَ(21 / ذاریات ) اِنَّ ه ذ ا ک انَ لَکُمْ جَز اَّءً وَ ک انَ سَعْیُکُمْ مَشْکُورًا(27/ مرسلات ) جَزاَّءً مِنْ رَبِّکَ عَطاءً حِسابًا(35 / نـباء) وَ جَعَلْنا فیها رَواسِىَ شامِخاتٍ وَ اَسْقَیْناکُمْ ماَّءً فُراتاً(27 / مرسلات ) اِنْ هِىَ اِلاّ اَسْماءٌ سـَمَّیـْتـُمـُوهـاَّ اَنـْتـُمْ(23 / نجم ) فَبِاَىِّ آلاَّءِ رَبِّکُم ا تُکَذِّب انِ ـ مُدْه اَّمَّت انِ(65،66 / رحمن ) وَ اِذْ اَخـَذْن ا مـیـث اقـَکـُمْ لا تَسْفِکُونَ دِم اَّءَکُمْ وَ لا تُخْرِجوُنَ اَنْفُسَکُمْ مِنْ دِی ارِکُمْ ثُمَّ اَقْرَرْتُمْ وَ اَنْتُمْ تَشْهَدُونَ(84 / بقره ) اِنّا اَنْزَلْناهُ فى لَیْلَةٍ مُبارَکَةٍ(2/ دخان )

در این درس با علامت (مد) آشنا می شوید.

علامت مد در قرآن به این شکل (

) بر روی حروف قرار می گیرد. چنانچه این علامت بر روی حرفی قرار گیرد آن حرف بیش از حد طبیعی خود کشیده می شود.

این علامت بر روی حروف مد که همان حرکات کشیده می باشند قرار می گیرد. (1)

حرکات کشیده عبارتند از:

علامت مد در حروف مقطعه نیز به کار می رود.

کلمات زیر را با توجه به علامت مد بخوانید:

چنانچه به هنگام وقف به حرف آخر کلمه به جای حرکت، سکون بدهیم و قبل از آن حرف، یکی از حروف مد باشد؛ می توان حرف مد را بیش از حد طبیعی خود کشید.(4)

قرائت:

سوره نمل از ابتدا تا آیه 16  (5)

---

1- نام دیگر حرکات کشیده، حروف مد می باشد. 

2-در حروف مقطعه نیز حرکات کشیده (حروف مدّ) کشیده می شوند. 

3- دو حرف (واو و یاء) ساکن ماقبل مفتوح نیز حروف مد می باشند. ( _ َ ﻳْ) – (_ َ وْ )        مانند: (عَیْنْ) در حروف مقطعه و (شَیْء و ﭐلْمَوْتِ) در کلمه، هنگام وقف.  

4-برای این مد، در قرآن علامت مد قرار داده نمی شود. 

5- سوره نمل در صفحه 377 قرآن قرار دارد .